Wszyscy zapewne doświadczyliśmy sytuacji, gdy na zakupy wybieraliśmy się z torbą termiczną. Dzięki niej możemy bezpiecznie transportować produkty wymagające chłodzenia, np. mięso, nabiał czy świeże owoce i warzywa. W transporcie chemii sytuacja jest o wiele bardziej skomplikowana i wymaga znacznie większej uwagi.

Wyobraźmy sobie, że jesteś kierowcą prowadzącym ciężarówkę wypełnioną pojemnikami z materiałami chemicznymi. Jedne powinny być przechowywane w niskiej temperaturze, inne w temperaturze umiarkowanej, a jeszcze inne w znacznym cieple. Jako przewoźnik musisz więc stale monitorować i precyzyjnie kontrolować temperaturę.

Temperatura ma ogromne znaczenie

Nieodpowiednia temperatura podczas transportu może prowadzić do zniszczenia przewożonego ładunku, a w skrajnych przypadkach – do poważnych katastrof. Wiele chemikaliów jest produktami niestabilnymi i bardzo czułymi na zmiany temperatury. Zbyt wysoka lub zbyt niska może doprowadzić do ich samoistnej reakcji, rozkładu lub wejścia w stan stały.

Weźmy na przykład płynną chemię transportowaną w temperaturze pokojowej. Podczas upału może ona ulec przyspieszonej krystalizacji i zmienić postać w stałą, blokując rurociąg. Z drugiej strony, w znacznym chłodzie może stracić płynność albo zupełnie zamarznąć. Oba scenariusze są niepożądane, gdyż uniemożliwiają bezpieczne rozładowanie towaru.

Materiały chemiczne narażone na zbyt wysokie temperatury mogą również stać się niestabilne, stwarzając ryzyko zapłonu lub eksplozji. Zdarza się też, że wydzielają toksyczne opary w skutek rozkładu termicznego. Dlatego tak ważne jest przestrzeganie zaleceń dotyczących optymalnego zakresu temperatur, zapewniających nieszkodliwość przewożonej chemii.

Wymagania dotyczące kontroli temperatury

Każda substancja chemiczna ma inne wymagania odnośnie dozwolonego zakresu temperatur podczas transportu. Przepisy krajowe i międzynarodowe regulują te kwestie w celu zapewnienia bezpieczeństwa w łańcuchu dostaw.

Na przykład, materiały łatwopalne należy przewozić w temperaturze znacznie poniżej ich temperatury samozapłonu. Podobnie, substancje żrące wymagają stałego chłodzenia, aby ich opakowania nie uległy stopniowej korozji. Chemikalia przeznaczone do celów spożywczych lub farmaceutycznych również muszą być przechowywane w ściśle określonych warunkach temperaturowych – zazwyczaj w chłodzie.

Szczegółowe wytyczne można znaleźć w kartach charakterystyki substancji niebezpiecznych oraz normach prawnych dotyczących ich przewozu. Dla przykładu, w Umowie Europejskiej dotyczącej Transportu Drogowego Towarów Niebezpiecznych (ADR) wyróżniono trzy główne klasy kontroli temperatury:

– Przewóz w kontrolowanych temperaturach
– Przewóz schłodzony
– Przewóz kriogeniczny

Każda z tych kategorii obejmuje inny zakres temperatur, metody chłodzenia i rodzaje opakowań dostosowanych do danych warunków termicznych.

Rozwiązania do kontroli temperatury

Aby spełnić wymogi bezpiecznego transportu chemii, branża logistyczna korzysta z różnych rozwiązań zapewniających właściwe warunki temperaturowe. Ich dobór zależy od specyfiki przewożonego ładunku, planowanej trasy przejazdu oraz długości przewozu.

Podstawowym rozwiązaniem są izolowane kontenery i cysterny. Ich ściany zbudowane są z materiałów termoizolacyjnych, które opóźniają przenikanie ciepła lub chłodu z zewnątrz. Można w nich utrzymać przez dłuższy czas temperatury w zakresie od -20°C do +25°C.

Dla bardziej wymagających materiałów chemicznych konieczne są natomiast specjalne pojazdy chłodnicze, wyposażone w urządzenia chłodnicze i podgrzewające. Tego typu środki transportu umożliwiają precyzyjną kontrolę temperatury w zakresie od -25°C do +25°C, a niektóre modele sięgają nawet temperatury -60°C.

W transporcie kriogenicznym, gdzie wymagane są skrajnie niskie temperatury, stosuje się izolowane zbiorniki wypełnione ciekłym azotem lub innym czynnikiem chłodzącym w stanie ciekłym. Pozwalają one na utrzymanie temperatur dochodzących nawet do -196°C, czyli punktu wrzenia ciekłego azotu.

Kluczowe jest również właściwe opakowanie przewożonych chemikaliów. Muszą one być zabezpieczone w odpornych na temperaturę pojemnikach, często z dodatkową warstwą izolacyjną. W ten sposób ogranicza się ryzyko uszkodzeń mechanicznych oraz utrzymuje się stałą temperaturę wewnątrz opakowania, nawet jeśli warunki w komorze transportowej ulegną chwilowym wahaniom.

Monitorowanie temperatur

Każda przesyłka z chemią jest dokładnie monitorowana na całej trasie jej przewozu. Umieszcza się w niej rejestrator danych temperaturowych – niewielkie urządzenie, które rejestruje historię zmian temperatury. Dzięki niemu można sprawdzić, czy w transporcie nie doszło do przekroczenia dopuszczalnych zakresów termicznych.

Coraz częściej stosuje się również systemy telematyczne, które w czasie rzeczywistym przesyłają dane o aktualnej temperaturze towaru i warunkach panujących w przestrzeni ładunkowej. Kierowca otrzymuje powiadomienia, jeśli zarejestrowana temperatura odbiega od założonych limitów. Pozwala mu to na szybką reakcję i podjęcie działań zaradczych.

Zastosowanie odpowiednich rozwiązań chłodniczych oraz ciągłego monitoringu temperatur pozwala na bezpieczny transport chemii. To klucz do zapewnienia wysokiej jakości i integralności przewożonego towaru.