Chcesz zrealizować przedsięwzięcie mogące potencjalnie znacząco lub zawsze znacząco wpływać na otoczenie i czeka Cię postępowanie w sprawie oceny oddziaływania inwestycji na środowisko naturalne? Przedstawiamy podstawowe etapy postępowania i główne metody określania skutków środowiskowych wynikających z realizacji przedsięwzięcia. Sprawdź, czy znasz je wszystkie
Ocena oddziaływania inwestycji na środowisko – etapy postępowania i wykorzystywane w ich ramach metody
Ocena oddziaływania inwestycji na środowisko (OOŚ) to jeden z instrumentów polityki ekologicznej. Pozwala ona określić wpływ planowanych przedsięwzięć na środowisko naturalne. Dzięki niej można oszacować, jakie krótko- i długookresowe zmiany środowiskowe wywoła realizacja danej inwestycji. Wiedza na temat prawdopodobnych zagrożeń pozwala im zawczasu zapobiec.
Żeby rzetelnie ocenić skalę wpływu planowanego przedsięwzięcia na przyrodę, należy dokonać wnikliwej analizy wielu aspektów. W tym celu w zależności od etapu postępowania w ramach OOŚ wykorzystywane są różne metody oceny oddziaływania inwestycji na środowisko. Pozwalają one określić zarówno mierzalne, jak i niemierzalne konsekwencje środowiskowe.
Postępowanie w ramach OOŚ dzieli się na trzy zasadnicze etapy – identyfikację, prognozę i ocenę. Czym się one wyróżniają i jakie metody oceny oddziaływania inwestycji na otoczenie obejmują?
1. Identyfikacja oddziaływania przedsięwzięcia
W jej ramach określa się wszystkie możliwe zmiany środowiskowe wynikające z realizacji przedsięwzięcia. Na tym etapie stosuje się dosyć proste metody oceny oddziaływania, które pozwalają zidentyfikować jak najwięcej prawdopodobnych skutków. Obejmują one m.in.:
- macierze o różnym stopniu złożoności,
- systemy informacji geograficznej GIS.
2. Prognoza oddziaływania inwestycji
Ma ona na celu przewidzieć charakter i zasięg prognozowanych oddziaływań, a także oszacować skalę zmian środowiskowych wynikających z realizacji przedsięwzięcia. Do oszacowania wpływu każdego efektu na środowisko naturalne wykorzystuje się:
- metody symulacyjne,
- metody statystyczne,
- metody specyficzne (opracowywane na potrzeby konkretnego przypadku).
3. Ocena oddziaływania przedsięwzięcia
To część właściwa procedury OOŚ. Polega ona na ocenie informacji uzyskanych na etapach identyfikacji i prognozy. Pozwala wskazać wariant projektowanego przedsięwzięcia, który jest najmniej uciążliwy dla środowiska naturalnego. W jej ramach wykorzystuje się:
- listy kontrolne,
- macierze,
- metody sieciowe,
- metody wielokryterialnego wspomagania (np. metoda analizy hierarchii AHP),
- metody analizy kosztów i korzyści,
- wielocechową teorię użyteczności MAUT i jej udoskonaloną formę – metodę analityczną procesu sieciowego ANP.
Niezależnie od etapu oceny oddziaływania inwestycji na środowisko naturalne każda metoda ma swoje zalety i wady. Na przykład listy kontrolne są łatwe do zrozumienia, jednak nie rozróżniają oddziaływań pośrednich i bezpośrednich. Z kolei metody sieciowe dokonują podziału na oddziaływania pośrednie i bezpośrednie. Niemniej wykorzystywane w pełnej wersji mogą być skomplikowane.
Co więcej, powyższe listy nie wyczerpują całego katalogu metod, które mogą być wykorzystane przy ocenie oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko naturalne. Wyboru metod dokonuje ekspert, który przygotowuje dokumentację i pracuje na zlecenie inwestora. Obecnie aby zidentyfikować skutki środowiskowe oraz dokonać ich prognozy i oceny, wykorzystuje się również specjalistyczne oprogramowanie. Ułatwia ono i przyspiesza wykonanie kompleksowej analizy.
Ocena oddziaływania inwestycji na środowisko naturalne to wieloetapowa procedura, która wymaga zastosowania różnych metod, technik i narzędzi. Inaczej nie określi wszystkich możliwych konsekwencji wiążących się z realizacją przedsięwzięcia i błędnie wskaże najmniej uciążliwy dla otoczenia wariant projektowanej inwestycji.
